Het Korps Gestichtswacht (GeWa) nam in de Tweede Wereldoorlog taken over van de Marechaussee zoals het bewaken en vervoer van gevangenen naar de gevangenissen in Nederland. De GeWa had een min of meer militaristisch karakter en dat zag je ook aan de specifieke outfit, hun dienstkleding en bewapening. De landelijke opleiding tot GeWa (Gestichtswachter), was
vanaf 1943 in Veenhuizen.
Dienstplicht vanaf 18 jaar
Het was in de jaren ’70, de tijd dat er nog dienstplicht was voor mannen boven de 18 jaar. De grote meerderheid in NL vond het heel normaal om 18 maanden of meer voor het vaderland beschikbaar te zijn, maar niet iedereen had daar evenveel zin. Ik stond eigenlijk ook niet te springen om me als beroepsmilitair aan te melden voor het leger of te wachten op een oproep voor mijn dienstplicht.
Je moest trouwens wel een grondige reden hebben om daar onderuit te komen. Er waren wel uitzonderingen b.v. als je te lang was voor passende kleding, of een te groot hoofd had voor de te dragen helm, maar als je gezond was, dan werd je dienstplichtig militair.
Er waren dienstweigeraars die allerlei redenen hadden of verzonnen om afgekeurd te worden. Geloofsovertuiging alleen was niet voldoende. Principiële weigeraars werden zelfs gestraft en naar Veenhuizen gebracht, zoals bijvoorbeeld de Jehova’s getuigen. Daar kregen ze een soort vervangende dienstplicht in de akkerbouw, de werkplaatsen of in de bosbouw.
Tekorten arbeidskrachten
Bij Justitie was er in de 70-tiger jaren een tekort aan arbeidskrachten. Zo ook in Veenhuizen. Daar kon je proberen om vrijstelling te krijgen door een opleiding tot GeWa te volgen als Bewaker of Gestichtswachter, als je daar tenminste geschikt voor werd bevonden. Dat leek me wel wat, dus…
Solliciteren
Het is eind 1974. Mijn werkgever stopt per december en ik ben genoodzaakt om ander werk te zoeken. Mijn oog valt daarbij op een vacature als Gestichtswachter bij diverse gevangenissen van Justitie, o.a. in Veenhuizen.
Een betaalde baan bij de Gestichtswacht daar in plaats van militaire dienstplicht?
Die keus is gauw gemaakt. Ik solliciteer en meld me aan. Na een paar dagen wachten valt er een brief door de brievenbus.
Tot mijn verbazing word ik opgeroepen voor een gesprek in Veenhuizen. Een belangrijke voorwaarde is, dat je van onbesproken gedrag moet zijn, maar dat is kennelijk geen probleem. Dat is inmiddels gecheckt via een antecedentenonderzoek! Gestichtswachter? GeWa? Ik heb geen idee wat me te wachten staat….(wordt vervolgd)
