Categorie: Uncategorized

VEENHUIZEN WERELDERFGOED IN 2021!

Veenhuizen, één van de door de Maatschappij van Weldadigheid (1818) opgerichte 7 koloniën, zal in 2021 UNESCO WERELDERFGOED worden! Het krijgt deze status o.m. door het unieke, rijke verleden. Was het van oorsprong een toevluchtsoord voor arme gezinnen, weduwen, wezen en bedelaars, Veenhuizen werd bijna geheel zelfvoorzienend. Het dorp was afgesloten van de buitenwereld en de bewakers hadden geheimhoudingsplicht.
Zo bleven hun verhalen en anekdotes, kortom “De Geheimen van BajesDorp” lang onder de pet! En zo bleef Veenhuizen lang een mysterieus dorp, dat onbereikbaar was voor buitenstaanders. Maar dat veranderde omstreeks 1985….

Een dagje Veenhuizen of een meerdaags verblijf daar is zeker aan te raden, want er is veel te zien wat in meer dan 200 jaar bewaard is gebleven. Een bezoek aan het Nationaal Gevangenismuseum, dat gevestigd is in het “Oude Tweede Gesticht” is een aanrader.
Er zijn inmiddels meerdere attracties voor vakantiegangers, waarvan ook veel dagjesmensen gebruik maken. Een uitstekend hotel met vergadermogelijkheden, vakantie woningen, een bierbrouwerij in de oude molen Maallust, een koffiebranderij, en ook enkele horecabedrijven, zijn een bezoekje waard.

Steeds meer mensen verdiepen zich in de geschiedenis van dit bijzondere dorp, dat door de tijd heen veranderde in één van de strengst bewaakte gevangenissen van Nederland. Nog steeds zijn de gevangenissen van Esserheem en Norgerhaven volop in bedrijf…..

Degenen die mijn boeken over Veenhuizen gelezen hebben, krijgen een duidelijk beeld van wat zich hier in ca. 200 jaar heeft afgespeeld.

Een greep uit de meer dan 150 reacties uit het land spreken voor zich:

”Aanrader!” (Age Mol Ede)
“Schot in de roos”(Tineke Roffel Assen)
“Met veel gevoel en vooral kennis geschreven (Sonja Fijlstra Sneek)
“Geweldig mooie serie” (Colinda Koen (Barendrecht)
“Top dit! Wacht op volgende!”(René Plantinga Wijhe)
“Wat interessant en verhelderend! Alle 3!” (Anneke Harreman Dordrecht)
“Heel erg leuk” Lydia Tuijnman RTV Drenthe)
“Alle 3 geweldig” (H.Rook Krimpen ad Lek)
“Visitekaartje voor Veenhuizen” (E.Duursma, Veenhuizen)
“Heel leuk, erg blij mee” (Gerrie Mol Rhenen)
“Prachtig! Dat vond mijn moeder ook” (Hennie Duursma Wijnjewoude)
”Leuk voor mijn verjaardag” (Paula Bot (Bovenkarspel)
“Prachtige boeken, kopen!” (Jan Hut Muntendam)
“Interessant van begin tot eind” (Hanny Christ Dongen)
“Fantastische Boeken” (Wim Aarnink Winterswijk)

en….
Op 24/03/21 schreef Jurjen K. van der Hoek o.a. journalist NDC
in “Kunst-stukjes”

“Opent deuren die voor mij gesloten blijven”
“Smaakvolle trilogie”
“Spannende avonturenroman”
“Ik hang aan zijn lippen”
“zit op puntje van mijn stoel”
“Interessante geschiedschrijving”
“Boeiende reeks over BajesDorp Veenhuizen”

Hartelijk Dank overigens voor jullie spontane reacties/recensies (red.)

COMPLETE SERIE

Beleef het Veenhuizen van toen, voel de (ont)spanning en geniet van de humor ….
Hierin lees je over het ontstaan van dit vreemde, geheimzinnige dorp dat bijna geheel zelfvoorzienend was, dat geïsoleerd was van de buitenwereld en waar de bewakers zwijgplicht hadden.
Wie zat(en) er? Wat gebeurde er in 200 jaar? De mooiste verhalen en anekdotes dreigden verloren te gaan…. Ze bleven lang onder de pet van de bewakers…..totdat deze Complete Serie van 3 boeken op bajesverhalen.nl/shop uitkwam:

“Bajesverhalen Veenhuizen” (264 blz.)
“De Geheimen van BajesDorp” 1818-2018 (345 blz.)
“Veenhuizen van onder de Pet” (264 blz.)

PROFITEER NU!

Per stuk €24,95 voor €22,95, incl. verzending (ook via bol.com)
Elke Combi van 2 boeken van €49,98 voor €42,95.
Hele Serie: 3 boeken van €74,85 voor €59,95 gesigneerd, incl. verz.
ALLEEN OP bajesverhalen.nl/shop!!! Voor vragen, mail de auteur: Clemens van den Brink op cjvdbrink@gmail.com !

(naar een bajesverhaal van een oud-bewaker)

“Een eenmansactie van een beruchte fraudeur in de 80-er jaren, baarde destijds nogal wat opzien in Veenhuizen…..
Het was op een donkere doordeweekse avond in oktober.
Na het avondeten praatten bepaalde groepjes gevangenen in de eetzaal nog even na, voordat ze in hun stalen kooien zouden worden opgesloten voor de nacht.
Eén van hen deed niet mee in de praatgroepen.
Hij had kans gezien om na het eten de zaal ongemerkt te verlaten en via de luchtplaats over de muur en het hekwerk te klimmen.
Het was Ronald W. die ontsnapte aan de aandacht van de bewakers ..…
Hij had zich daarna snel verstopt in een container die dichtbij de gevangenis stond.… Een geniaal idee!
Daar had niemand van de bewaking rekening mee gehouden. Hij was niet, zoals de meeste andere deserteurs, als een kip zonder kop in een richting gelopen. Hij had zich goed voorbereid op zijn vlucht.

Toch hadden de bewakers al snel door, wat er aan de hand was.
Onmiddellijk nadat ze constateerden dat de slaapkooi van W. leeg bleef, werd de GeWa gealarmeerd. Die bezette zoals gebruikelijk in allerijl de kruispunten rondom Veenhuizen.
Toen de posterende GeWa’s tegen middernacht nog geen enkel spoor van W. gevonden hadden, werd de zoekactie afgeblazen en ging iedere GeWA weer onverrichterzake op zijn dienstfiets naar de kazerne. Iedereen vroeg zich af, hoe iemand zonder ook maar één spoor achter te laten, kon verdwijnen!
Zo was het zoeken naar W. voorlopig voorbij, want men dacht dat hij al lang en breed buiten de bewaakte zone was.

volgende schuilplaats

Het was een uur of één ‘s nachts en W. moet er wel op gerekend hebben dat het zoeken naar hem was stopgezet. Alles rondom de gevangenis van Veenhuizen was op dat tijdstip in diepe rust.
W. verliet, zoals later bleek, de container en liep zoveel mogelijk binnendoor achter de huizen langs in de richting van Bergveen.
Hij kende de buurt daar op een prik, want hij had daar op het land gewerkt en in de tuin van een ambtenaar. Hij wist wat hij deed en in de donkere nacht sloop hij naar zijn volgende schuilplaats…

De dagen na zijn ontsnapping vond er door een onderzoeksteam van Justitie de reconstructie plaats van zijn vlucht.
Dat hij tijdelijk in de container had gezeten, kon worden vastgesteld door een speurhond, maar over de vlucht daarna, tastte men nog in het duister.
De vraag rees: Hoe kon iemand zo snel verdwijnen, temeer omdat er op tijd alarm geslagen was. Waarom was er geen spoor van W. te vinden?

Pakketje gevonden

Ongeveer een week na de verdwijning van W. kreeg men duidelijk antwoord op deze vraag en een beter beeld van de toedracht.
Een bewoner op Bergveen vond een pakketje boevenkleren in zijn kippenhok in de achtertuin van zijn woning….
Toen bleek dat dat van W. was, vielen de stukjes van de puzzel in elkaar.
Een medegevangene, die daar tuinman was, had volgens afspraak burgerkleding in het kippenhok verstopt.
W. had dat tevoren goed geregeld. Het hoorde allemaal tot zijn vluchtplan. Daarmee had hij de bewakers letterlijk om de tuin kunnen leiden.

Om een uur of twee ’s nachts had W. zich in het kippenhok omgekleed en zijn boevenkleding voor een spijkerbroek en een shirt verruild.
Zo kon hij ‘gewoon’ en tamelijk onherkenbaar zijn gang gaan, omdat de zoekactie van de GeWa gestaakt was.
Hoewel zijn signalement natuurlijk overal verspreid werd, kon hij nu onopvallend zijn eigen weg bepalen. Hij moest er alleen voor zorgen uit handen van de politie te blijven.
W. verliet het kippenhok als ‘vrije burger’, de kippen luid kakelend achterlatend! En…. Veenhuizen noch de kippen hebben hem ooit terug gezien…..”

Door Jurjen K. Van der Hoek (Journalist voor o.a. NDC media) in “Kunst-stukjes” 24 maart 2020.

https://jurjenkvanderhoek.tumblr.com/

“De Geheimen van BajesDorp”

The middle of nowhere, of in goed Nederlands een of ander godvergeten gat. Het bestond al langer, zelfs van voor de middeleeuwen, maar in het begin van de 19e eeuw werd het echt op de kaart gezet. Veenhuizen. Een landstreek in het veen tussen het Friese Oosterwolde en het Drentse Assen, waar zich ooit al eens enkele boeren hadden gevestigd in de hoop er goede grond te vinden. De filantroop Generaal Johannes van de Bosch zag er een geschikte plek in om er zijn liefdadigheid te botvieren. Hij stichtte er in 1818 een zogenoemde kolonie om mensen die langs de rand van de maatschappij stonden, zoals landlopers en bedelaars, er een onderkomen te bieden. Om ze een volwaardig leven te geven kregen ze zorg en gingen werken op het land. Grond die rondom de huizen in het veen ontgonnen moest worden, om goede grond te worden.
Eerst waren het die “nietsnutten” die nut kregen in Veenhuizen. Later, toen de armoede meer naar de achtergrond gedrongen werd, kreeg het dorp een bijzondere plek op de kaart van Nederland. Het werd een bajesdorp, een plek waar mensen met een criminele inborst voor korte of lange duur gedwongen onderdak vonden. Veenhuizen staat ook nu nog te boek als gevangenisdorp. Hoewel vandaag de dag het complex voor een groot deel als museum is ingericht om de unieke plek die Veenhuizen in de geschiedenis inneemt ook in de toekomst te bewaren, want Veenhuizen boeit. Nog altijd.

Dat heeft Clemens van den Brink ook gedacht toen hij aan zijn trilogie over Veenhuizen als bajesdorp begon: de verhalen moeten bewaard blijven en dus opgetekend worden voordat de mensen die er werkten en leefden er niet meer zijn. Een bijzonder stukje historie in de vaderlandse geschiedenis. Van den Brink opent deuren die voor mij gesloten blijven. Althans voor zolang ik niet dronken achter het stuur ga zitten of in de nacht met breekijzer en zaklamp op pad ga. Want nog altijd is een deel van Veenhuizen een goede plek voor de mensen die straf verdienen.
Voor zijn laagdrempelige geschiedschrijving heeft Van den Brink gesprekken met bewaarders en bewaarden. Veenhuizen was een gesloten boek, met zware kettingen eraan en hangsloten waarvan weinigen een sleutel hadden. Wat achter gesloten deuren in Veenhuizen gebeurde moest daar blijven. Er werd niet over gesproken. Maar Bankenbosch, Esserheem en Norgerhaven waren en zijn een open gevangenis, dat wil zeggen dat gevangenen werk deden buiten de muren, op het land rondom het dorp of in de tuinen van gevangenispersoneel. Eerder deden de arme sloebers van de kolonie dat, min of meer als straf of stichtelijke opvoeding.

Maar wanneer dan bewaarders met pensioen waren gegaan mochten ze een boekje open doen. Van den Brink nam die verhalen op in zijn boeken, drie in totaal – tot nu toe, want er is zoveel te vertellen over Veenhuizen. Daarmee geeft hij inzicht in het reilen en zeilen van deze gevangenis, verhalen om met rode oortjes te lezen. Grappige momenten, sappige ogenblikken en zware tijden, treurige dagen. Vooral worden pogingen van gevangenen om uit te breken, het vrije leven tegemoet, beschreven. De delinquenten bleken erg creatief in het laten verdwijnen van zichzelf om in geen velden of wegen rondom meer op te duiken. Maar meestal was het een onbegonnen actie, want wat of wie in Veenhuizen is zal in Veenhuizen blijven.
Het is een tip van de sluier die Van den Brink oplicht. Een spannende avonturenroman. Ik hang aan zijn lippen en zit op het puntje van mijn stoel, daarom. Grote namen als de ontvoerders van Heineken, de meesterkraker Aage M. en de aan lager wal geraakte bokser Henk L. nemen noodgedwongen een kijkje in het noorden van Drenthe. Artiesten die te diep in het glaasje keken. Maar ook onbekende personen die even de weg kwijt zijn en opnieuw op de rails gezet moeten worden.
Naast deze verhalen vanachter de gevangenismuren schrijft Clemens van den Brink gedetailleerd over de historie van Veenhuizen. Hoe het is ontstaan, hoe het zich ontwikkelt door de jaren heen en hoe het er nu voorstaat met het dorp. Een interessante geschiedschrijving van een bijzonder dorp. Want het neemt – nog altijd – een unieke plaats in, dat dorp in Drenthe. Sowieso is de provincie al een buitenbeen in Nederland. Voorheen de armste landstreek met uitgestrekte heidevelden en donkere bossen. Een plek om te pionieren, te ontdekken, als zendingsgebied. Vincent van Gogh trok ooit de provincie in omdat het leven daar goedkoper zou zijn. Hij verbleef er relatief kort, maar het maakte een onuitwisbare indruk op de schilder. Het landleven inspireerde hem tot het maken van tal van schilderijen en tekeningen. Zo verbleven de meeste delinquenten ook maar kort in Veenhuizen, maar het zal indruk op hen hebben gemaakt. Veenhuizen is en was niet zomaar een gevangenis, een plek waar de deur dicht en op slot ging. Het open karakter gaf hen stof tot nadenken en lucht om te ademen.

Clemens van den Brink laat zijn verhalen in eerste instantie afdrukken in de plaatselijke courant van zijn woonplaats Oosterwolde, maar bundelt de losse artikelen later tot een boek. Een geschiedenis, aangevuld met verhalen van direct betrokkenen. Dat levert nieuwe verhalen op, bajesverhalen. In 2018 bestond wat voorheen een kolonie van de Maatschappij tot Weldadigheid was, 200 jaar. Aanleiding om een boek te schrijven waarin die twee eeuwen gedetailleerd worden uitgetekend. Zo ontstaat een derde deel, is er een trilogie. Een boeiende reeks boeken over bajesdorp Veenhuizen. In woord en beeld een prachtige uitbreiding van de documenten in het gevangenismuseum waar verhalen worden vertelt over verpaupering, misdaad en straf. De omslagen van de boeken sieren de karakteristiek van het gevangeniswezen door Dimitri Jansma in beeld gebracht. In de boeken zijn zwartwit foto’s afgedrukt uit de oude doos en nieuwe opnamen van de auteur zelf. Het is een smaakvolle trilogie voor wie inzage wil in het gesloten Veenhuizen. En een waardevolle herinnering voor hen die er ooit noodgedwongen verbleven.

Trilogie “Bajesverhalen Veenhuizen”, “Veenhuizen van onder de pet” en “De geheimen van bajesdorp Veenhuizen, 1818 – 2018”. Auteur Clemens van den Brink. Uitgave in eigen beheer, 2020.
Boeken te bestellen: https://www.bajesverhalen.nl/shop/?fbclid=IwAR2E5OukoGJPcakMblJiaPcJ6EQnKbSBh9YK070Mf3Apgtf2sFLu9mIv-18

Zie ook: bajesverhalen.nl